Ўзбекистон Судьялари Ассоциацияси, Жиззах вилоят суди ҳамда вилоят суди касаба уюшмаси қўмитаси ташаббуси билан “Уч авлод учрашуви”, вилоят судлари тарихига бағишлаб ёзилган “Жиззах вилоят судлари: тарих, тараққиёт, бугун” номли китоби ҳамда Судьялар ассоциацияси раиси Убайдулла Мингбоевнинг “Покланиш палласи” номли китобларининг тақдимоти ўтказилди

Учрашувга Судьялар ассоциацияси раиси, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган юрист, олий малакали судья, Судьялар олий мактабининг фахрий профессори Убайдулла Мингбоев ҳамда суд фахрийси Савронбек Турсуновлар таклиф этилди. Унда вилоят судининг судья ва ходимлари, бир гуруҳ прокуратура ва Ички ишлар ходимлари ҳамда Жиззах юридик техникуми ўқувчилари иштирок этишди.

Тадбирда вилоят суди раиси Акрам Шукуров сўзга чиқиб, Убайдулла Мингбоевнинг ҳаёт йўли, ибратли фаолияти, орттирган бой тажрибаси барча судьялар учун ибрат мактаби эканлигини таъкидлади.

Учрашувда Судьялар ассоциацияси раиси Убайдулла Мингбоев сўзга чиқиб, судья ўз хатти-ҳаракатлари билан бошқаларга ўрнак бўлиши, шу орқали фуқароларда судга, судьяга нисбатан ҳурмат ҳиссини уйғота олиши лозимлигини айтиб ўтди.

Суд фахрийлари Савронбек Турсунов ва Митанбой Равшановлар ҳам кўп йиллик фаолиятлари мобайнида орттирган тажрибаларини йиғилганлар билан ўртоқлашдилар.

Тадбирда вилоят судида бир неча йиллар самарали фаолият юритган Додар Эргашевага Убайдулла Мингбоев томонидан Ўзбекистон суд тизими фахрийларини ижтимоий қўллаб-қувватлаш жамоатчилик марказига қабул қилинганлиги тўғрисидаги гувоҳномани топшириб, унга ўзининг “Покланиш палласи” номли китобини совға сифатида тақдим қилинди.

Учрашувда Убайдулла Мингбоевнинг “Покланиш палласи” номли китоб тақдимоти ҳам ташкил этилди. Жиззах вилоят судининг судьяси Сирожиддин Қувватов мазкур китобнинг аҳамияти ҳақида гапириб, унда фарзанд тарбияси, инсон ванинг ахлоқий қарашлари, давлат ва жамиятда юз бераётган янгиланишларга бўлган муносабат, дахлдорлик ҳисси ва ҳуқуқий давлатнинг муҳим шартларидан бири бўлган қонун устуворлигига оид фикрлар акс этганлигини таъкидлади.

Шунингдек, учрашувда “Жиззах вилоят судлари: тарих, тараққиёт, бугун” номли китобининг тақдимоти ҳам ўтказилиб, вилоят судининг судьяси Шухрат Худаяров мазкур китобнинг мазмун-моҳияти ҳақида гапирди.

Вилоят суди томонидан таклиф этилган меҳмонларга вилоят суди томонидан нашр этилган вилоят судлари тарихига бағишлаб ёзилган “Жиззах вилоят судлари: тарих, тараққиёт, бугун” номли китоби совға қилинди.

Ҳақиқатдан суд фахрийлари иштирокидаги учрашув унда айтилган насиҳатлар ҳам суд тизимида фаолият юритувчи судья ва ходимлар ҳамда бўлажак ҳуқуқшунослар учун касбида ва турмуш тарзида ибрат бўлиши аниқ.

Оилавий ажримларнинг олдини олиш энг муҳим вазифалардан биридир

Жиззах вилояти судлари томонидан Ўзбекистон Республикасининг “Медиация тўғрисида”ги Қонунига асосан, фуқаровий-ҳуқуқий, шу жумладан оилавий ҳуқуқий муносабатларидан келиб чиқадиган низоларга нисбатан медиация келишувини қўллаш юзасидан бир қатор ишлар амалга оширилмоқда.

Хусусан, фуқаролик ишлари бўйича Зарбдор туманлараро суди биносида “Медиация” хонаси ва суд мажлисига келган томонлар ва уларнинг вояга етмаган фарзандлари учун “Она ва бола” хонаси ташкил қилинган.

Оилада эр-хотиннинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари юзасидан туғилаётган баҳслар, турмушнинг дарз кетиши ва у билан боғлиқ можаролар, айрим хонадонлардаги мавжуд нотинч маънавий-руҳий муҳит натижасида содир бўлаётган никоҳдан ажралишлар бугунги кунда жамиятимизда жиддий эътибор қаратилиши лозим бўлган масаладир.

Жумладан, жорий йилнинг 9 ойи мобайнида фуқаролик ишлари бўйича Зарбдор туманлараро суди томонидан 10 та никоҳдан ажратиш ҳақидаги фуқаролик ишлари бўйича тарафлар яраштирилган. Бу эса ўз навбатида,  17 нафар вояга етмаган фарзандларнинг ўз ота-онаси бағрида улғайиб, меҳрга зор бўлмаслигига, шунингдек эр-хотин ўртасидаги бошқа турдаги оилавий низоларни ҳамда улар ўртасида келиб чиқиши мумкин бўлган турли ноҳуш оқибатларнинг олди олинишига эришилди.

Эътиборли жиҳати шундаки, фуқаролик ишлари бўйича судлар томонидан оилаларни яраштиришда медиатор, оила ва хотин-қизлар бўлими масъул ходими, психолог, имом хатиб ва бошқалар билан самарали ҳамкорлик йўлга қўйилган.

Бундан ташқари, жорий йилнинг 9 ойи давомида болалар низоси ва бошқа тоифа билан боғлиқ кўрилган ишларда, судга ташриф буюрувчи шахсларнинг  
50 нафардан ортиқ болалари суд мажлиси тугашига қадар “Она ва бола” кутиш хонасида хавфсиз шароитда бўлиб турган.

Жиноят ишлари бўйича Жиззах шаҳар суди томонидан Жиззах шаҳар халқ таълими бўлимига қарашли 5-сон умумтаълим мактабида ўқувчилар иштирокида давра суҳбати ташкил этилди

Тадбирда жиноят ишлари бўйича Жиззах шаҳар суди судьяси Ж.Тангматов томонидан ёшлар ўртасида жиноятчилик ва ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш, диний мазмундаги материалларни қонунга хилоф равишда тайёрлаш, сақлаш, олиб кириш ҳамда тарқатганлик учун тегишли тартибда маъмурий ҳамда жиноий жавобгарлик чоралари мавжудлиги, интернетдан фақатгина тўғри мақсадда фойдаланишлари кераклиги тушунтириб ўтилди. Шунингдек ўтказилган тадбирда суд раиси томонидан Бола ҳуқуқлари тўғрисидаги Конвенсия мазмун-моҳияти, суд-ҳуқуқ тизимига доир қонунчиликдаги янгиликлар айтиб ўтилди.

Савол жавоб тарзида давом этган тадбирда ўқувчилар ўз ҳуқуқ ва мажбуриятларини яхши билишга жиноят кўчасига кириб қолишдан сақланишга чақирилди.

Жиззах вилоят суди раиси ўринбосари Н.Расулов томонидан Жиззах шаҳридаги 22-сонли мактабда ўқувчилар иштирокида амалий дарс машғулоти ўтказилди

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Давлат таълим муассасаларида юридик таълимнинг узлуксиз тизимини жорий этиш ҳамда вояга етмаган ёшларнинг ҳуқуқий маданияти ва саводхонлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Қарори ижросини таъминлаш мақсадида Жиззах вилоят суди раиси ўринбосари Н.Расулов томонидан Жиззах шаҳридаги 22-сон умумтаълим мактабининг 11-синф ўқувчиларига назарий тайёргарликнинг ҳуқуқни қўллаш амалиёти билан узвий боғлиқлигини таъминлаш мақсадида ўтказилган дарс машғулотида, ёшлар ўртасида жиноятчилик ва ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш, уларнинг Конституцияда белгиланган ҳуқуқ ва мажбуриятлари, суд-ҳуқуқ тизимига доир қонунчиликдаги янгиликлар, судларга мурожаат қилиш тартиби ва суд интерактив хизматларидан фойдаланиш тартиблари тушунтирилди.

Савол жавоб тарзида давом этган дарс машғулоти ўқувчиларнинг янада билим олишга қизиқишини ортишига ҳамда улар ўртасида жиноятчилик ва ҳуқуқбузарликларнинг олдини олишда аҳамиятлидир.

Bezorilik jinoyati tushunchasi, uning sodir etilishiga sabab bo‘lgan shart-sharoitlar, oldini olish choralari

Безорилик жамоат тартибига қарши қаратилган жиноят бўлиб, жамиятда юриш-туриш қоидаларини қасддан менсимасликда ифодаланган ҳаракатлар шахсни уриш-дўппослаш, унга енгил тан жароҳати етказиш ёки ўзганинг мулкига анча миқдорда шикаст етказиш ёхуд уни анча миқдорда нобуд қилиш билан боғлиқ ҳолда содир этилади.

Жамиятда юриш-туриш қоидаларини менсимаслик деганда, қонунларга, ахлоқ-одоб нормаларига, жамиятда мавжуд бўлган урф-одат ва анъаналарга ҳурматсизлик тушунилади.

Қонун мазмунига кўра, айбдор ўзининг ҳаракатлари билан жамоат тартибини бузаётганлигини англаши лозим. Бунда мазкур хатти-ҳаракатлар билан жамоат тартибини бузиш ўртасида сабабий боғланиш бўлиши шарт. Сабабий боғланиш аниқланмаган ҳолда қилмиш шахсга ёки мулкка қарши қаратилган жиноят деб баҳоланиши лозим.

Безорилик жинояти билан маъмурий ҳуқуқбузарлик ҳисобланмиш майда безориликни бир-биридан фарқлаш зарур. Майда безорилик тушунчаси Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 183-моддасида берилган бўлиб, унинг мазмунига кўра, ушбу ҳуқуқбузарлик жамоат жойларида уятли сўзлар айтиш ёки шундай сўзлар билан сўкиниш, беҳаё қилиқлар кўрсатиш ёхуд одамларга нисбатан ҳақоратомуз шилқимлик қилиш ҳамда жамоат тартиби ва фуқаролар осойишталигини бузиш каби жамиятда юриш-туриш қоидаларини очиқдан-очиқ менсимаслик ҳаракатларида ифодаланади.

Агарда майда безорилик ҳаракатлари давом этиб, айбдорнинг кейинги ҳаракатлари шахсни уриш-дўппослаш, унга енгил тан жароҳати етказиш ёки мулкка анча миқдорда шикаст етказиш ёхуд нобуд қилиш билан содир этилган бўлса, шахс маъмурий жавобгарликка тортилмасдан, фақат жиноий жавобгарликка тортилади.

Уриш-дўппослаш деганда, айбдор томонидан жамиятда юриш-туриш қоидаларини қасддан бузиб, шахснинг баданига шикаст етказмаган ҳолда бир неча зарба бериш тушунилади.

Совуқ қурол ёки шахснинг соғлиғига амалда шикаст етказиши мумкин бўлган бошқа нарсаларни қўллаш деганда, айбдорнинг улар воситасида безорилик ҳаракатлари давомида жабрланувчига нисбатан тан жароҳати етказган ёки етказишга ҳаракат қилган ҳоллар тушунилиши лозим.

 

 Шахснинг соғлиғига амалда шикаст етказиши мумкин бўлган бошқа нарсалар туркумига айбдор томонидан ўша мақсадларда безорилик ҳаракатлари давомида фойдаланилган ҳар қандай нарсалар киради.

           Безорилик ҳаракатлари ўтакетган беҳаёлик билан содир этилган деб топиш масаласини ҳал этиш чоғида суд ишнинг муайян ҳолатлари мажмуидан келиб чиқиши ҳамда содир этилган жиноятнинг хусусияти, вақти, жойи ва шарт-шароитларини инобатга олиши лозим.

           Хўрлаш деганда, шахсга жисмоний жиҳатдан азоб бериш ёки уни қийнаш тушунилади. Қонун мазмунига кўра, ёш бола деганда 14 ёшга тўлмаган шахс, қария деганда 55 ёшдан ошган аёл ва 60 ёшдан ошган эркак, ногирон деганда эса, белгиланган тартибда I, II, III гуруҳ ногирони ёки болаликдан ногирон сифатида тан олинган шахс тушунилади.

Ожизлик, жабрланувчининг жисмоний ёки руҳий носоғломлиги туфайли жиноятчига қаршилик кўрсата олмаслигида, ўз ҳуқуқлари, манфаатлари ва қадр-қимматини ҳимоя эта олмаслигида, шунингдек кутилаётган хавфдан сақлана олмаслигида намоён бўлади.

Жиноий ҳаракатни ушбу банд билан квалификация қилиш учун айбдор шахс жабрланувчининг ёш болалиги, қариялиги, ногиронлиги ёки ожиз аҳволда эканлигини англаб етган бўлиши талаб этилади. Агар безорилик ҳаракатларини тўхтатиш чорасини кўраётган шахсга қаршилик кўрсатиш пайтида ишлатилган зўрлик натижасида айбдор томонидан яна бошқа оғир жиноят содир этилган бўлса, бу ҳол безорилик жинояти таркиби билан қамраб олинмайди.Мазкур турдаги жиноятни содир этган шахслар Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодексининг 277-моддаси билан жиноий жавобгарликка тортиладилар.

 

 

Рахматилла Орзиқулов,

Жиззах вилоят суди раиси ўринбосари

 

СУДЛАРДА АПЕЛЛЯЦИЯ ВА КАССАЦИЯ ТАРТИБИДА ИШ ЮРИТИШ УЧУН МУҲИМ ҲУЖЖАТ

Кейинги йилларда мамлакатимиз суд-ҳуқуқ тизимида амалга оширилган изчил ислоҳотлар натижасида суд қарорлари қонуний, асосли ва адолатли қабул қилинганини текширишнинг фуқаролар учун қулай ва соддалаштирилган тартиби яратилди. Вилоят ва унга тенглаштирилган судларда кассация ва тафтиш инстанциялари, Олий судда тафтиш ва Раёсат инстанциялари жорий этилиб, ўрта бўғин судларида иш юритиш тартиби тубдан ўзгарди.

Бу, ўз навбатида, вилоят ва унга тенглаштирилган судларнинг амалиётини бир хил ва тўғри йўлга қўйишга қаратилган раҳбарий кўрсатмаларни ишлаб чиқиш, шунингдек, апелляция ва кассация тартибида иш кўришга оид амалдаги Пленум қарорларини процессуал қонунчиликдаги ўзгартиришларга мувофиқлаштириш заруратини келтириб чиқарди.

Шу маънода яқинда бўлиб ўтган Олий суд Пленуми мажлисида “Судлар томонидан маъмурий ишларни апелляция ва кассация тартибида кўришнинг айрим масалалари тўғрисида”ги қарорнинг қабул қилингани муҳим аҳамиятга эга.

Айтиш керакки, Пленум қарорида қонуний кучга кирмаган суд қарорларини шикоят ёки протест асосида апелляция тартибида, қонуний кучга кирган суд қарорларини кассация тартибида қайта кўришнинг асосий жиҳатлари, иш юритишнинг ўзига хос хусусиятлари очиб берилган. Шунингдек, ушбу ҳужжатда судларда ягона амалиётни шакллантиришга оид муҳим тушунтиришлар ҳам ўз ифодасини топган.

Масалан, процессуал қонунчиликда шикоят келтирилиши мумкин бўлган ва шикоят келтирилмайдиган суд ажримлари назарда тутилган бўлиб, айни ҳолат амалиётда нафақат фуқаролар, балки баъзи адвокат ва ҳуқуқшунослар ўртасида ҳам айрим тушунмовчиликларни келтириб чиқараётган эди. Шу сабабли Пленум қарорида устидан шикоят бериш назарда тутилмаган ажримда тегишли кодексда шикоят қилиш назарда тутилган процессуал масалалар ҳам ҳал этилган бўлса, ажримнинг шу қисми бўйича шикоят қилиниши мумкинлиги тўғрисида тушунтириш берилмоқда.

Шикоят иш юритишга қабул қилиниши ва ажримда шикоятни имзолаш ваколатини тасдиқловчи далилларни тақдим этиш талаб этилиши ва бундай далил тақдим этилмаган тақдирдагина шикоят кўрмасдан қолдирилиши тўғрисида ҳам тушунтириш берилмоқда. Бундан мақсад — шикоятни имзолаган шахснинг бунга ваколати мавжудлиги борасида шубҳа туғилганда, фуқаро ва тадбиркорлар оворагарчилигига барҳам бериш кўзда тутилган.

Қонун талабига кўра, апелляция, кассация шикояти берган шахс суд ҳужжати чиқарилгунига қадар шикоятдан воз кечишга, прокурор протестни чақириб олишга ҳақли.

Шу боис суд ҳужжатига нисбатан бир неча шахслар томонидан шикоят (протест) берилган бўлиб, уларнинг айримлари шикоятдан воз кечганлиги воз кечишни қабул қилмасликка асос бўлмайди. Бундай ҳолда воз кечилган шикоят (протест) қисми бўйича иш юритиш тугатилиб, бошқа шахснинг шикояти (протести) умумий асосларда кўриб чиқилади.

Амалиётда апелляция, кассация шикоятига (протестига) алоқадор қўшимча ҳужжатлар ёки бошқа шахслардан апелляция, кассация шикояти келиб тушиши ва ҳал қилув қарори қабул қилган суд томонидан ушбу хужжатларни тегишли инстанция судига кечиктириб юбориш ҳолатлари учраб туради.

Бунинг олдини олиш мақсадида Пленум қарорига шикоятга алоқадор қўшимча ҳужжатлар ёки бошқа шахслардан шикоят келиб тушган тақдирда, улар келиб тушган куннинг эртасидан кечиктирмай шикоят (протест) кўриб чиқилаётган суд инстанциясига юборилиши ҳақидаги қоида киритилди.

Бу, шубҳасиз, юқорида таъкидланган ҳужжатларнинг қисқа муддатларда тегишли инстанция судларига юборилишини таъминлаш билан бирга қуйи инстанция суди қарорларининг қонунийлиги ва асослилиги юзасидан келтирилган важларни тўлиқ текшириш ҳамда иш бўйича барча ҳақиқий ҳолатларни ҳар томонлама ва тўлиқ аниқлаш имконини беради.

Маълумки, маъмурий процессуал қонунчиликка янги институт сифатида апелляция, кассация инстанцияси судларининг ишни биринчи инстанция судида иш юритиш қоидалари бўйича кўришга ўтишга оид нормалар киритилди. Бунда апелляция ва кассация инстанция судлари томонидан ишларни янгидан кўриш учун қуйи инстанцияларга юбориш амалиётига чек қўйиш, ўрта бўғин судларига ишнинг якуни бўйича қарор чиқариш масъулиятини юклаш, энг муҳими, битта ишнинг қуйи инстанция судларида қайта-қайта кўрилиши борасидаги фуқаролар норозилигининг олдини олиш мақсадларидан келиб чиқилди.

Мазкур институт маъмурий судлар учун янгилик бўлди. Шунинг учун бу борада қуйи судлардан кўплаб саволлар келиб тушаётганини инобатга олган ҳолда, уни тўғри қўллашга оид раҳбарий кўрсатмалар ишлаб чиқилди. Жумладан, қонунда назарда тутилган асослар аниқланганда, апелляция, кассация инстанцияси суди ишни биринчи инстанция судида иш юритиш қоидалари бўйича кўришга ўтади ва бу ҳақда асослантирилган ажрим чиқарилади. Бунда ушбу ажрим билан шикоят (протест) берилган суд ҳужжати бекор қилинмайди.

Шунингдек, ҳал қилув қарорининг ижросини тўхтатиб туриш масаласи нафақат шикоят (протест) берган шахснинг илтимосномасига кўра, балки ишда иштирок этувчи бошқа шахсларнинг илтимосномаси асосида ҳам иш юритишнинг ҳар қандай босқичида ҳал қилиниши мумкин.

Шикоят (протест) иш юритишга қабул қилинганидан сўнг ҳал қилув қарорининг ижросини тўхтатиб туриш ҳақида илтимоснома келиб тушганда, ушбу масала якка судья томонидан эмас, балки судлов ҳайъати томонидан ҳал этилади.

Пленум қарорида апелляция, кассация шикояти бериш муддатини тиклаш ҳақидаги илтимоснома билан бир вақтда бошқа, мисол учун суд харажатларини тўлашни кечиктириш, суд ҳужжатларининг ижросини тўхтатиб туриш, дастлабки ҳимоя чораларини кўриш ҳақида илтимосномалар келиб тушган ҳолларда дастлаб шикоят бериш муддатини тиклаш масаласини ҳал этиш борасида ҳам зарур тушунтиришлар берилди.

Ҳуқуқи бузилган фуқаро ёки юридик шахснинг ўз талабларини судда исботлаб бериш бўйича имкониятлари давлат органларининг ресурсларига қараганда бирмунча чекланганига ҳам эътибор қаратиш жоиз.

Шунга кўра, “суднинг фаол иштироки” принципидан келиб чиқиб, апелляция, кассация шикоятини (протестини) кўриб чиқишда биринчи инстанция суди томонидан айрим талаблар кўрмасдан қолдирилган ёки иш юритишдан тугатилган ҳолларда, ишнинг якунига қадар ишда иштирок этувчи шахсларга талабнинг бир қисмини иш юритишдан тугатиш ёки кўрмасдан қолдириш ҳақидаги ажрим устидан ҳам шикоят келтириш ҳуқуқини тушунтиришга оид қоидалар кўзда тутилди. Бу, албатта, фуқароларнинг Конституциямизнинг 55-моддаси билан кафолатланган одил судловга эришиш имкониятларини янада кенгайтиришга шарт-шароит яратади.

Янада муҳими шундаки, Пленум қарорида ҳал қилув қарори бекор қилинганда апелляция, кассация инстанцияси суди хусусий ажримнинг қонунийлиги ва асослантирилганини, гарчанд унинг устидан шикоят (протест) келтирилмаган бўлса ҳам, текшириш ва уни бекор қилишга ҳақлилиги борасида долзарб раҳбарий кўрсатмалар берилмоқда. Ушбу тушунтириш бугунги кун амалиётида учраётган айрим муаммоларга амалий ечим бўлади.

Хулоса қилиб айтганда, янги Пленум қарори ўрта бўғин судларида апелляция ва кассация тартибида иш юритиш учун муҳим ҳуқуқий асос сифатида хизмат қилади.

Акрам Шукуров,

Жиззах вилоят суди раиси

 

 

Xotin-qizlar huquqlari davlat himoyasidadir

Demokratik davlatlarning rivojlanish bosqichida turli hil sohada islohatlarni amalga oshirish jarayoni jadallashadi. Mazkur islohatlar nafaqat amaliy faoliyatda, balki, qonun hujjatlarini zamon talabiga moslash, ushbu normativ-huquqiy hujjatlarga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish orqali ham ko‘zga tashlanadi.

Rivojlanayotgan davlatning mazkur islohatlar zamirida inson huquqlarini eng oliy qadriyat, asosiy omil sifatida e’tirof etadi. Hozirgi kunda mamlakatimizda inson huquqlarini himoya qilishga doir qator islohatlar amalga oshirilib kelinmoqda.

Xususan, hozirda xotin-qizar va bolalar huquqlari bo‘yicha qonun hujjatlari qabul qilinib, mazkur qonun hujjatlarida xotin-qizlarga har sohada keng imkoniyatlar yaratilib kelinmoqda.

Проснувшись однажды утром после беспокойного сна, Грегор Замза обнаружил, что он у себя в постели превратился в страшное насекомое.

Shunga ko‘ra, Mamlakatimizda qabul qilinayotgan qonun hujjatlari yuzasidan aholi ya’ni xotin-qizlarning huquqiy tushunchalarini shakllantirish maqsadida Zomin tumanlararo iqtisodiy sudi raisi X.Madatov tomonidan joriy yilning 20 sentabr kuni Zomin tuman hududida joylashgan “Turkman” mahalla fuqarolari yig‘ini binosida mahalla aholisi va xotin-qizlar ishtirokida davra suxbati tashkil etilib, yig‘ilish ishtirokchilariga O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 21 sentabrdagi “Xotin-qizlar bandligini oshirish va salomatligini mustahkamlashga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-376-sonli qarorining mazmun-mohiyati yuzasidan huquqiy tushuntirishlar berib o‘tdi.

Jumladan, Kasanachilikni rivojlantirish orqali oila budjeti daromadlarini oshirish, uy mehnatidan foydalangan holda ishlab chiqarishni yanada kengaytirish va xizmat ko‘rsatishni rivojlantirish orqali ish bilan band bo‘lmagan xotin-qizlar sonini qisqartirish, mahallalarda xotin-qizlarning bandligini ta’minlash va salomatligini mustahkamlash markazlari faoliyatini yo‘lga qo‘yish maqsadida, 2022-yil 1-oktabrdan boshlab, mazkur qarorga asosan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 21 apreldagi PQ-214-son qarorining 4-bandiga muvofiq, kasanachiga zarur asbob-uskuna xarid qilish uchun tadbirkorlik sub’ektlariga ajratiladigan subsidiya miqdori amaldagi bazaviy hisoblash miqdorining 10 baravaridan 15 baravarigacha oshirilganligini, Oila va xotin-qizlar davlat qo‘mitasi Oila va xotin-qizlarni qo‘llab-quvvatlash davlat maqsadli jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan olis va chekka hududlardagi mahallalarda kamida 20 nafar ehtiyojmand xotin-qizlarni kasanachilik asosida ish bilan ta’minlagan tadbirkorlik sub’ektlari o‘rtasida Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahrida har yili bir marotaba har birining qiymati 50 million so‘m bo‘lgan loyihalar tanlovini o‘tkazilishini, yangi ish boshlayotgan kasanachilar faoliyatini yo‘lga qo‘yish, rivojlantirish va takomillashtirish hamda ularga uslubiy yordam berish uchun xotin-qizlar tadbirkorlik markazlarida Oila va xotin-qizlarni qo‘llab-quvvatlash davlat maqsadli jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan lider kasanachilarni jalb etgan holda o‘quv kurslari tashkil etilishini, «Ayollar daftari»ga kiritilgan kamida 5 nafar ishsiz xotin-qizlarni kasanachilik asosida ishga qabul qilgan tadbirkorlik sub’ektlari tomonidan davlat mulkidagi bino va inshootlarni ijaraga olishda ijara haqi 50 foiz miqdorda undirilishini, ishlab chiqarish sohasida faoliyat yuritayotgan va xodimlari umumiy sonining kamida 70 foizi «Ayollar daftari»ga kiritilgan xotin-qizlar bo‘lgan kasanachilikni tashkil etgan va imtiyoz berilgan davrda ularning bandligini saqlab qolgan tadbirkorlik sub’ektlari davlat mulkidagi bino va inshootlar uchun ijara haqi to‘lovidan 2027-yil 1-oktabrga qadar ozod etilishini ta’kidlab o‘tdi.

O‘tkazilgan targ‘ibot tadbirlarida ishtirokchilarini qiziqtirgan savollariga sud raisi tomonidan batafsil javoblar berib o‘tildi. 

«Судя ва ёшлар» учрашуви ўтказилди

Фуқаролик ишлари бўйича Жиззах туманлараро суди раиси Ш.Омонов ва жиноят ишлар бўйича Шароф Рашидов туман суди раиси З.Худойбердиевлар томонидан Жиззах вилояти юридик техникумида «Судя ва ёшлар» учрашуви ўтказилди

Учрашувда суд-ҳуқуқ соҳасида олиб борилаётган ислоҳотлар, демократия ва адолат тамойилларини мустаҳкамлашга қаратилган туб ислоҳотлар Ўзбекистон учун доимо устувор номли мавзуда, шунингдек соҳада фуқароларга яратилаётган имкониятлар, ёшлар томонидан содир этилаётган жиноятлар ва уларнинг олдини олиш бўйича вилоятда амалга оширилаётган чора-тадбирлар ҳақида алоҳида тўхталиб ўтилди.

Учрашув очиқ мулоқот тарзида давом этиб, якунида ёшларни суд-ҳуқуқ соҳасида ўзларини қизиқтираётган саволларига судьялар томонидан батафсил жавоб берилди.

Har kim uy-joyli bo‘lish huquqiga ega

 Barchamizga ma’lumki, 1992 yil 8 dekabrda bo‘lib o‘tgan O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining XII-chaqiriq XI-sessiyasida muhim tarixiy hujjat fuqarolarimizning asriy orzusi-erkinlik, mustaqillik, ijtimoiy adolat, milliy davlatchilik, qadriyatlarimizni tiklash, xalqimizning har tomonlama erkin va farovon yashashlarini kafolatlovchi Bosh Qonun ya’ni mustaqil O‘zbekistonimizning birinchi Konstitutsiyasi qabul qilingan.

Yangi tahrirdagi O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi 2023 yil 30 aprel kuni o‘tkazilgan O‘zbekiston Respublikasi referendumida umumxalq ovoz berish orqali qabul qilindi.

O‘zbekicton Respublikasining Bosh Qomusi, yangilangan Konstitutsiyamizga to‘xtalib o‘tar ekanman, Konstitutsiya 6 bo‘lim va 27 bobdan iborat  bo‘lib, 155-moddani o‘z ichiga oladi.

Ushbu qonunimiz 4 ta asosiy prinsipdan iborat bo‘lib, Konstitutsiya qonunlarning ustunligini va insonlarning turli sohalardagi huquq va erkinliklarini himoya qilinishini ta’minlab kelmoqda.

Aytish joizki, har bir davlatning Konstitutsiyasi avvalo unda yashovchi xalqning irodasini, ruhiyatini, ongi va madaniyatini aks ettiradi. Shu ma’noda yangilangan O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi O‘zbekiston xalqining siyosiy donoligi va tafakkuri mahsulidir.

Tub mohiyati, falsafasi, g‘oyasiga ko‘ra, ilg‘or milliy va umuminsoniy qadriyatlarni O‘zida mujassam etgan Asosiy qonunimizda jamiki dunyoviy ne’matlar orasida eng ulug‘i – inson degan fikr ilgari surilgani, katta tarixiy voqeadir.

Konstitutsiyamizning «Muqaddima»sida mustahkamlab qo‘yilganidek, inson huquq va erkinliklariga, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga, davlat suvereniteti prinsiplariga sodiqligimizni tantanali ravishda e’lon qilib, demokratiya, erkinlik va tenglik, ijtimoiy adolat va birdamlik g‘oyalariga sadoqatimizni namoyon qilib, inson, uning hayoti, erkinligi, sha’ni va qadr-qimmati oliy qadriyat hisoblanadigan insonparvar demokratik davlatni, ochiq va adolatli jamiyatni barpo etish borasida hozirgi va kelajak avlodlar oldidagi yuksak mas’uliyatimizni anglagan holda, davlatchiligimiz rivojining uch ming yildan ziyod tarixiy tajribasiga, shuningdek jahon sivilizatsiyasiga beqiyos hissa qo‘shgan buyuk ajdodlarimizning ilmiy, madaniy va ma’naviy merosiga tayanib, mamlakatimizning bebaho tabiiy boyliklarini ko‘paytirishga hamda hozirgi va kelajak avlodlar uchun asrab-avaylashga hamda atrof-muhit musaffoligini saqlashga astoydil ahd qilib, xalqaro huquqning umume’tirof etilgan prinsip va normalariga asoslangan holda, O‘zbekistonning jahon hamjamiyati, eng avvalo, qo‘shni davlatlar bilan do‘stona munosabatlarini hamkorlik, o‘zaro qo‘llab-quvvatlash, tinchlik va totuvlik asosida mustahkamlash hamda rivojlantirishga intilib, fuqarolarning munosib hayot kechirishini, millatlararo va konfessiyalararo totuvlikni, ko‘p millatli jonajon O‘zbekistonimizning farovonligini va gullab-yashnashini ta’minlashni maqsad qilgan.

Shuni alohida takidlash kerakki, mustaqil davlatimiz Konstitutsiyasini yaratishda xalqaro huquqning umume’tirof etilgan qoidalariga qat’iy amal qilindi. Shuningdek, rivojlangan demokratik davlatlarning Konstitutsiya yaratish tajribasidan ijodiy foydalanildi.

Konstitutsiyada fuqurolarning ahilligi, xalqimizga xos odamiylik, umuminsoniy qadriyatlarga hurmat kabi fazilatlar O‘z aksni topdi. Qardoshlik va do‘stlik an’analari, xalqlarning o‘zaro totuvligi va qO‘shnichiligi prinsiplari ham unda muhim o‘rin tutadi.

Asosiy qonunimizning eng muhim xususiyati shundaki, unda insonni ulug‘lash, uning erkin ravnaq topishi uchun real shart-sharoitlar yaratishga alohida e’tibor qaratilgan.

Konstitutsiyamizning IX-bobida iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy va ekologik huquqlar kafolatlangan bo‘lib, 41-53-moddalarini o‘z ichiga oladi.

         Yangilangan Konstitutsiyada aholi o‘zining barcha imkoniyatlariga ega bo‘lish g‘oyasi yotadi. Ya`ni 47-moddada “Har kim uy-joyli bo‘lish huquqiga ega. Hech kim sudning qarorisiz va qonunga zid tarzda uy-joyidan mahrum etilishi mumkin emas. Uy-joyidan mahrum etilgan mulkdorga uy-joyning qiymati hamda u ko‘rgan zararlarning o‘rni qonunda nazarda tutilgan hollarda va tartibda oldindan hamda teng qiymatda qoplanishi ta’minlanadi”. Ko‘rinadiki, shaxsni uy-joyga bo‘lgan huquqi sud orqali himoya qilinadi va kompensatsiya bilan bog‘liq masalani o‘z ichiga oladi.

       Taʼkidlash kerakki, uy-joyga bo‘lgan huquqni taʼminlash sud tomonidan taʼminlanadi. Shaxs sudga shikoyat qilishi va sud tomonidan unga o‘sha kompensatsiya belgilanishi nazarda tutiladi. Bunda kompensatsiya mutanosib kerakligini, ya’ni o‘sha uy-joy narxiga mutanosib bo‘lishi kerakligi juda muhim ahamiyatga ega. 

       Amaldagi qonunchilikda mazkur holat belgilangan bo‘lsa-da, nima uchun aynan Konstitutsiyaga kiritildi? degan savol tug‘iladi. Bilamizki, Konstitutsiya shunchaki o‘zgartirib bo‘lmaydigan asosiy qonun va bu qonunda shaxsning uy-joyga oid asosiy huquqlari va uni himoya qilish protsedurasining, asosiy qoidalarining belgilanishi va mazkur huquq doimiy tarzda hech qanday o‘zgarishsiz qolishini anglatadi. Bu esa shaxsning davlatga bo‘lgan ishonchi va albatta, Konstitutsiyani o‘rganishga bo‘lgan intilishini ham kuchaytiradi. Bu esa huquqiy-ijtimoiy davlat qurishdagi eng muhim qoida hisoblanadi.

       Xulosa qilib aytganda, Konstitutsiyaga kiritilgan mazkur o‘zgartirishlar jamiyatimizning og‘riqli nuqtalaridan biriga aylangan “snos” muammosiga nisbatan xalqparvar, mulkdorlar manfaatini himoya qiluvchi oqilona yechim ekanini tasdiqlaydi. 

 

Jinoyat ishlari bo‘yicha

Paxtakor tuman sudining raisi U.Sattarov

Oilaga, yoshlarga va ahloqqa qarshi jinoyatlarning sodir etilishi sabablari va ularning oldini olish

 Oila jamiyatning muhim maonaviy negizi hisoblanadi. Muayan jamiyatda komil insonning karor topishida oilaning urni benixoya kattadir. Yoshlar jamiyatning va davlatning asosiy dikkat markazida turganligi bois ularni turli xil salbiy xodisalardan ximoya kilish jinoyat xukuining asosiy vazifalaridan xisoblanadi. Jinoyat kodeksining maxsus kismi shaxsga karshi jinoyatlar bulimida oilaga.yoshlarga va axlokka karshi karatilagn jinoyatlar uchun javobgarlik belgilangan zulib.bu jinoyatlarning ob’ekti oila, yoshlar va axloq xisoblanadi. Ob’ektiv tomondan bu jinoyatlar bevosita oilaga, yoshlarga va ahloqqa qarshi qaratilgan ijtimoiy xavfli qilmishlarda namoyon bo‘ladi. mazkur jinoyatlar sub’ektgiv tomondan qasddansodir etiladi. Jinoyatning sub’ektti 16, 18 yoshga tulgan akli raso shaxslardir.

Voyaga yetmagan yoki mehnatga layoqasimz shaxslarni modsiy taominlashdan bo‘yin tovlash jinoyati uchun javobgarlik Jinoyat kodeksining 122-moddasida nazarda tutilgan. Jinoyatning ob’ektiv tomoni yeudnnng axl qiuv qaroriga muvofiq moddiy yordamga muhtoj bo‘lgan voyaga yetmagan yoki mehnatga layokatsiz shaxslarni boqish uchun undiriladig‘an mablag‘larni jami uch oydan ortiq muddat mobaynida to‘lamaslikda ifodalanadi. Voyaga yetmagan shaxslar deganda 18 yoshga to‘lmagan shaxslar tushuniladi. Mexnatga layoqasiz shaxslar— birinchi va ikkinchi shguruh nogironlari yoki kasalligi tufayli vaktincha mehnat layoqatini yo‘qotgan shaxslardir. Sub’ekttiv tomondan jinoyat qasdsan sodir etiladi. Mazkur jinoyatning sub’ektti sudning hal qiluv qaroriga binoan moddiy yordamga muhtoj voyaga yetmagan yoki mehnatga layoqatsiz shaxslarni moddiy taominlash vazifasi zimmasiga yuklangan 18 yoshga to‘lgan aqli raso har qanday shaxs bo‘lishi mumkin.

Ota onani moddy taominlashdan bo‘yin tovlashi jinoyatining ob’ekti axloq, ota-onalar yoki ularning o‘rnini bosuvchi shaxslarning sog‘lig‘i va xayotidir. Jinoyatning ob’ektiv tomoni sudning xal qiluv qaroriga binoan mexnatga layoqatsiz va moddiy yordamga muxtoj bo‘lgan ota-onani yoki ularni urnini bosuvchi shaxslarni moddiy taominlash uchun undiriladiga mablag‘ning voyaga yetgan shaxslar tomonidan jami 3 oydan ortiq mudsat mobaynida to‘lamasligida ifodalanadi. Ota-onalar – 55 yoshga to‘lgan ayollar, 60 yoshga to‘lgan erkaklar hamda 1- va 2- gurux nogironlari mexnatga layokatsiz shaxslar xdooblanadi. Sub’ekttiv tomondan jinoyat to‘g‘ri qasdsan sodir etiladi. Jinoyatning sub’ektti 18 yoshgato‘lgan aqli raso jismoniy shaxslardir.

Bolani almashtirib qo‘yish jinoyati uchun javobgarlik Jinoyat kodeksining 124 moddasida berilgan. Jinoyatning ob’ekti bolaning o‘zi va ota-onalarining huquqlari hamda qonuniy manfaatlari va axloq normalari hisoblanadi. Ob’ektiv tomondan jinoyat tamagirlik yoki boshfa past niyatlarni ko‘zlab, bolani almashtirib qo‘yishda ifodalanadi. Qilmish bola almashtirib qo‘yilgan paytdan eotiboran tamomlangan deb eotirof etiladi. Sub’ekttiv tomondan jinoyat to‘g‘ri qasddan sodir etiladi. Jinoyatning sub’ektti xususiy tug‘riqxona, chaqaloqlar uyi va xokazo muassasalarning xodimi, 16 yoshgato‘lgan aqli raso shaxsdir.

Farzandlikka olish sirini oshkor qilish jinoyati ob’ekti oilaning manfaatlari, bolaning normal axloqiy rivojlanishi xisoblanadi. Ob’ektiv tomondan jinoyat farzandlikka oluvchining (mazkur shaxslar vafot etgan xollarda vasiylik va xomiylik organlarining) roziligisiz farzand qilib olingan o‘g‘il yoki qizbola xaqidagi maolumotlarni oshkor etishi, fukarolik xolatini qayd etish yozuvlari kitobiddagi farzandlikka oluvchilar bolaning qon-qarindoshi emasligini anglash mumkin bo‘lgan ko‘chirmalarni berishda ifodalanadi. O‘g‘il yoki qizbolaning farzandlikka olingani xaqidagi sir oshkor etilgan paytdan eotiboran jinoyat tamomlangan hisoblanadi. Sub’ekttiv tomondan jinoyat to‘g‘ri qasddan sodir etiladi. Jinoyatning sub’ektgi xar qanday shaxs shu jumladan farzandlikka olgan er-xotindan birontasi ham bo‘lishi mumkin.

Voyaga   yetmagan   shaxsni   g‘ayriijtimoiy   xatti-xarakatlarga   jalb   qilish   jinoyati   uchun javobgarlik Jinoyat kodeksining 127 moddasida berilgan bo‘lib, bu modda uch qismdan iborat. Birinchi qismda nazarda tutilgan jinoyatning ob’ektiv tomoni voyaga yetmagan shaxsning tilamchilik qilishga, spirtli ichimliklar isteomol qilishga, giyovandlik yoki psixotrop hisoblanmagan lekin kishining aql-idrokiga taosir qiladigan vosita va moddalarning isteomol etishga jalb etishdan iboratdir. Shaxsni mazkur modda qismi bilan javobgar deb topish uchun aybdorga xuddi shunday xarakatlari uchun maomuriy jazo qo‘llanilgan bo‘lishi lozim. Jinoyat kodeksining 127 moddasi ikkinchi qismida nazarda tutilgan jinoyatning ob’ektiv tomoni voyaga yetmagan shaxsni turli usullar bilan giyovandlik vositalarini yoki psixotrop moddalar isteomol qilishga jalb etishdan iborat. Voyaga yetmagan shaxs jinoyat sodir etishga jalb qilinganda esa aybdorning xarakatlari ushbu moddaning uchinchi qismi bilan baxolanadi. Jinoyatning sub’ektti 18 yoshga to‘lgan aqli raso jismoniy shaxsdir.

16 yoshga to‘lmagan shaxs bilan jinsiy aloqa qilish jinoyatining obotekti 16 yoshga to‘lmagan shaxslarning jinsiy daxlsizligi xisoblanadi. Ob’ektiv tomondan jinoyat erkak yoki ayolning karamaqarshi jinsdagi 16 yoshga to‘lmagan shaxs bilan ixtiyoriy ravishda jinsiy aloqa qilishi yoki jinsiy extiyojini g‘ayritabiy usulda qondirishida ifodalanadi. Jinsiy aloqa boshlangan yaoni erkakning jinsiy aozosi ayolning jinsiy aozosiga kiritilgan yoxud jinsiy extiyojni qayritabiy usulda qondirishga qaratilgan xatti-xarakatlar sodir etilgan paytdan eotiboran jinoyat tugallangan hisoblanadi. Sub’ekttiv tomondan jinoyat to‘g‘ri qasd bilan sodir etiladi. Jabrlanuvchi qiz (o‘g‘il) bolaning 16 yoshga to‘lmaganligi sub’ekttga oldindan ayon bo‘lganligi aybdorni Jinoyat kodeksining 128 moddasi bilan javobgarlikka tortishning zaruriy shartidir. Jinoyatning sub’ektti xar ikki jinsdagi 16 yoshga to‘lgan aqli raso shaxslar bo‘lishi mumkin.

16 yoshga to‘lmagan shaxsga nisbatan uyatsiz buzuq xarakatlar sodir etish jinoyatining ob’ektiv tomoni shaxsning 16 yoshga to‘lmaganligi aybdorga ayon bo‘lgani xoldaunga nisbatan zo‘rlik ishlatmay uyatsiz buzuq xarakatlar sodir etishda ifodalanadi. Uyatsiz-buzuq xarakatlar deganda 16 yoshga to‘lmagan shaxslar ko‘z oldida jinsiy organlarni yalongochlash, jinsiy aloqani sodir etish yoki jinsiy ehtiyojni g‘ayritabiy usulda qondirish, ularni jinsiy aloqalar qilishga o‘rgatish kabi xarakatlarni tushunish lozim. Jinoyat uyatsiz-buzuq xarakat sodir etilgan paytdan etiboran tugallangan deb eotirof etiladi. Sub’ektgiv tomondan jinoyat to‘g‘ri qasddan sodir etiladi. Jinoyatning sub’ektti xar ikki jinsdagi 16 yoshga to‘lgan aqli raso shaxslardir. Uyatsiz-buzuq xarakatlarni qilish vaqtida aybdor jabrlanuvchiga zo‘rlik ishlatgan yoki qo‘rqitgan bo‘lsa u mazkur moddaning ikkinchi qismi bilan javobgarlikka tortiladi.

Pornografik narsalarni tayyorlash va tarqatish bilan bog‘liq xarakatlar uchun javobgarlik Jinoyat kodeksining 130 moddasida nazarda tutilgan. Ushbu jinoyatning ob’ekti jamoat odob-axloqi, yoshlarning normal axloqiy rivojlanishi xosoblanadi. Pornografik narsalar deganda pornografik asarlarni,bosma buyumlarni, tasvirlarni, jinsiy aloqalarni qo‘pol natural xolatda uyatsizlarcha sharmandali yoki buzuq xolda aks ettiruvchi boshqa narsalarni tushunish zarur. Jinoyatning ob’ektiv tomoni pornografik narsalarni namoish qilish yoki tarqatish maqsadida tayyorlash, shuningdek ularni 21 yoshga to‘lmagan shaxslar o‘rtasida namoish qilish yoki tarqatish, shunday xarakatlar uchun maomuriy jazo qo‘llanilganidan keyin sodir etilishidan iboratdir. Pornografik narsalarni tayyorlash deganda ularning yaratilishini tushunish zarur. Tarqatish deganda bunday narsalarni hech bo‘lmaganda g‘ir shaxsga yetkazib berilishini, jo‘natilishini tushunish kerak. Namoish qilish deganda pornografiya bilan hech bo‘lmaganda bir shaxsning xar qanday usullar bilan tanishtirilishini tushunish lozim. Jinoyatning sub’ektti 16 yoshga to‘lgan aqli raso shaxsdir.

Foxishaxona saqlash yoki qo‘shmachilik qilish jinoyatining ob’ekti jamoat odob-axloqi, fuqarolarning sog‘lig‘i hisoblanadi. Ob’ektiv tomondan jinoyat buzuqlik uyasi bo‘lmish foxishaxonani ochish yoki saqlash, shuningdek taomagirlik yoki boshqa past niyatlarda qo‘shmachilik qilishda ifodalanadi. Foxishaxona deganda mijozlar jinsiy aloqa yoki jinsiy ehtiyojlarini g‘ayritabiy usulda qondirishi uchun foydalanadigan xar qanday xonani tushunish zarur. Foxishaxona ochish va saqlash deganda xona tanlanishi, uning jixozlanishi, faoliyat ko‘rsatilishi uchun shart-sharoitlar yaratilishi, uzoq vaqt xizmat qilishi uchun foxishaxonaning saqlanishi, mijozlarning jalb qilinishi, uning reklamasi va xokazolarni tushunish kerak. Qo‘shmachilik – taomagirlik yoki boshqa past niyatlarni ko‘zlab, maolam shaxslarning o‘zaro jinsiy aloqa qilishi yoxud jinsiy extiyojlarini g‘ayritabiy usulda qonidirishlariga xizmat qilishdan iborat. Sub’ekttiv tomondan jinoyat to‘g‘ri qasddan sodir etiladi. Jinoyatnin sub’ektti 16 yoshgato‘lgan aqli raso shaxsdir.

Inson aozolari yoki to‘qimalarini ajratib olish uchun javobgarlik Jinoyat kodeksining 133 moddasida berilgan. Ob’ektiv tomondan jinoyat shaxs tirikligida uning roziligini olmasdan turib yoki o‘lganidagn keyin yaqin qarindoshlarining roziligisiz ilmiy yoxud ta’lim ilari uchun ko‘chirib o‘tkazish yoki buzilmaydigan xolda saqlash maqsadida murdaning aozolari yoki to‘qimalarini ajratib olishda ifodalanadi. Ko‘chirib o‘tkazilgani yoki o‘tkazilmagani, saqlab qo‘yilgani yoki qo‘yilmaganidan katoiy nazar murdaning aozolari yoki to‘qimalari ajratib olingan paytdan boshlab jinoyat tamomlangan hisoblanadi. Sub’ekttiv tomondan jinoyat qasddan sodir etiladi. Jinoyatning sub’ektti 16 yoshga to‘lgan aqli raso shaxsdir.

Kabrni taxqirlash ob’ektiv tomondan qabrni yoki murdani taxqirlashda, shuningdek murdadagi kabr ustida yoki ichidagi narsalarni olishda ifodalanadi. Qabr o‘lgan odam yotgan joydir. Qabrni taxkirlash deganda uning kovlab tashlanishi, qabr ustidagi toshlar yodgorliklar marxumning xoki saklanayotgan idishlarning vayron qilinishi tushuniladi. Murdani taxqirlash deganda murdaning uning aloxida qismlarining tashqariga chiqarib olinishi, uning xo‘rlanishi tushuniladi. Sub’ekttiv tomondan jinoyat to‘g‘ri qasddan sodir etiladi. Jinoyat sub’ektti 16 yoshga to‘lgan aqli raso shaxsdir.

Jinoyat ishlari bo‘yicha 

Paxtakor tuman sudining raisi: U.Sattarov

Перейти к содержимому